Nazwa NDT Bobath pochodzi od angielskiego skrótu Neurodevelopmental Treatment (metoda neurorozwojowa). Koncepcja NDT Bobath została opracowana przez czeskie małżeństwo Berthę i Karela Bobathów w 40-tych latach XX w. w Londynie. Berta - fizjoterapeutka i Karel - neurolog, analizowali zaburzenia neurologiczne u dorosłych pacjentów po udarze. Potem Bertha przeniosła te obserwacje na dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym (m.p.dz.) W latach 50-tych XX w. pediatra szwajcarska Elizabeth Köng oraz fizjoterapeutka z Ośrodka Bobathów w Londynie Mary Quinton rozwinęły tę metodę i zastosowały ją do usprawniania niemowląt i małych dzieci z zaburzeniami w rozwoju psychoruchowym.

Zasady koncepcji NDT Bobath opierają się na bardzo dobrej znajomości prawidłowego rozwoju psychoruchowego dziecka oraz wiedzy na temat zaburzeń, ich progresji i skutków, wynikających z uszkodzenia Centralnego Układu Nerwowego (CUN). Koncepcja NDT Bobath ciągle ewoluuje i dostosowuje się do aktualnej wiedzy opartej na najnowszych badaniach naukowych. Nowoczesna terapia wg zasad NDT to terapia oparta na naukowych faktach.

GŁÓWNE ZASADY KONCEPCJI BOBATH:

1. Umożliwienie wykonania ruchu dzięki:
   1. zachowaniu pełnego zakresu ruchów w stawach poprzez utrzymaniu prawidłowej długości mięśni
   2. przygotowaniu sensorycznynemu poprzez dostarczeniu wielu, różnorodnych wzorców ruchowych → prawidłowy proces edukacji sensomotorycznej
2. Normalizacja napięcia posturalnego
3. Hamowanie nieprawidłowej aktywności odruchowej
4. Torowanie automatycznych reakcji nastawczych i równoważnych
5. Wzmacnianie osłabionych mięśni
6. Przełożenie ćwiczeń na funkcję i dążenie do osiągania FUNKCJONALNYCH CELÓW
7. Zakładanie realnych celów dostosowanych indywidualnie do możliwości każdego dziecka
8. Umiejętność przewidywania i zapobieganie zmianom wtórnym w przyszłości
9. Dziecko powinno aktywnie uczestniczyć w ćwiczeniach np. młodsze poprzez zabawę, starsze powinny wiedzieć, czemu dane ćwiczenie służy

• Wczesne rozpoczęcie terapii ( około 2 miesiąca życia) – zanim nieprawidłowe wzorce staną się nawykiem
• Samodzielne wykonanie ruchu – zgodnie z teorią nauki ruchu
• Przełożenie aktywności na zajęciach na funkcje życiowe
• Respektowanie dziecka (motywacja, inicjatywa, przyjemność z bycia w terapii)
• Pełna współpraca z rodzicami – rodzice poznają zasady pielęgnacji, ćwiczenia oraz zasady wykorzystania ćwiczeń w codziennym życiu
• Team approach – praca w zespole terapuetycznym
• Plus terapia zajęciowa oparta na koncepcji NDT Bobath – poprawa koordynacji oko-ręka, poprawa percepcji, czucia,
• Plus logopeda - oparta na koncepcji NDT Bobath – poprawa napięcia posturalnego podnosi jakość funkcji związanej z oddychaniem, jedzeniem i mową.

 W koncepcji NDT Bobath nie ma gotowego zestawu ćwiczeń. Terapeuta stosuje indywidualny dobór wspomagań dla każdego dziecka, zmieniający się w czasie. Wspomaganie prowadzi się poprzez tzw. punkty kluczowe, czyli te części ciała, które odpowiadają za kontrolę prawidłowych wzorców ruchowych.

W terapii niemowląt bardzo ważnym elementem jest prawidłowa pielęgnacja, traktowana jako integralna część usprawniania:

• Prawidłowe podnoszenie i noszenie dziecka ma na celu hamowanie nieprawidłowej aktywności odruchowej i aktywizowanie prawidłowej kontroli posturalnej
• Karmienie dziecka w odpowiednich pozycjach zapewnia prawidłową dystrybucję napięcia, również w obrębie języka i warg
• Odpowiednie ubieranie i rozbieranie dziecka dostarcza prawidłowych wzorców ruchowych i czuciowych
• Czuwanie nad prawidłową pozycją podczas spontanicznej aktywności dziecka zapobiega rozwojowi nieprawidłowych wzorców ruchowych

Metoda Vojty zwana metodą odruchowej lokomocji. Polega ona na wyzwalaniu prawidłowych wzorców ruchowych / mechanizmów lokomocji poprzez stymulację u dziecka tzw. stref wyzwalania w odpowiednich pozycjach wyjściowych.

Twórcą metody jest prof. Vaclav Vojta, czeski neurolog dziecięcy, który przez wiele lat obserwował rozwój ruchowy noworodków i niemowląt pracując w jednej z praskich klinik dziecięcych. Udało mu się opracować odpowiednie pozycje wyjściowe dla terapii oraz tzw, strefy stymulacji, poprzez które można wywołać odpowiednie reakcje odruchowe/prawidłowe mechanizmy lokomocji, które w przypadku prawidłowego rozwoju występują między 3 miesiącem a 3 rokiem życia. Stanowią one tzw. podstawowy program ruchowy.

W metodzie Vojty do pobudzenia centralnego układu nerwowego wykorzystuje się, proprioreceptory, czyli receptory czucia głębokiego. W praktyce polega to na ułożeniu dziecka w ściśle określonej pozycji i stymulacji tzw. stref wyzwalania, a po uzyskaniu określonej reakcji ruchowej, na zastosowaniu odpowiedniego oporu.

Terapię tą metodą może prowadzić dyplomowany terapeuta, który ukończył odpowiedni kurs. Część stymulacji, po instruktażu terapeuty, muszą również wykonywać rodzice kilka razy (3-4) dziennie w domu.



Na pytania dla wegemaluch.pl odpowiada mgr Anna Boryczka, pracująca od wielu lat z Kliniką Rehabilitacji Pediatrycznej w Centrum Zdrowia Dziecka, gdzie zajmuje się rehabilitacją niemowląt i małych dzieci  z różnymi zaburzeniami rozwoju psychoruchowego. W 2006 otworzyła przychodnię rehabilitacyjną dla dzieci z zaburzeniami rozwojowymi Zespół Poradni Specjalistycznych i Rehabilitacyjnych MALUCH.